De Bijenkast

Spaarkast

Een korte duik in de geschiedenis van bijenkasten en korven

Lang geleden, voor de komst van moderne bijenkasten, imkerden mensen met bijenkorven van stro of buntgras in vaste bouw (bijvoorbeeld de Drentsche korf). Na de introductie van de Losse bouw — mede dankzij Langstroth in 1851 met uitneembare ramen en het beruchte concept van ‘bijenruimte’ — werd de traditionele korfimkerij geleidelijk verdrongen.

De vijf meest voorkomende bijenkasten in Nederland

De volgende type kasten zijn populair in Nederland: simplexkast, spaarkast, dadantkast, Segeberger-type EPS-kast, en Top Bar Hive

1. Simplexkast

Voordelen: Dubbelwandig en isolerend; geschikte hoekbakken voor binnen- en buitenkant; betaalbaar en makkelijk te transporteren.
Nadelen: Vaak te klein voor grote volken; er zijn aanpassingen nodig zodra broedkamer vol raakt.
Kort historie-overzicht: Afkomstig van de WBC-kast via Kelting rond 1903–1909; genormaliseerd in de jaren 1970 met maat NEN 1061.

2. Spaarkast

Voordelen: Favoriet bij De Klaverbloem; robuuste constructie, gebruikt dezelfde raammaat voor broed- én honingkamer; eenvoudig uitbreidbaar.
Nadelen: Net als de simplexkast heeft hij beperkte ruimte; vereist regelmatig bijplaatsen van een extra bak.
Extra: Gebruikt dezelfde raammaattraditie (simplexmaat) voor alle lagen — efficiënt en flexibel.

3. Dadantkast

Voordelen: Grote broedkamer voor krachtige volken, eenvoudig te inspecteren, goede wintertrosvorming.
Nadelen: Zwaarder en omvangrijker dan simplex; minder toegankelijk bij kleinere volken.
Geschiedenis: Eind 19e eeuw ontstaan; in Nederland sinds 1908 gebruikt, vooral bij Buckfast-imkers.

4. Segeberger-type EPS-kast

Voordelen: Gemaakt van isolerend piepschuim (EPS); licht en goed geïsoleerd; eenvoudig in gebruik.
Nadelen: Soms wordt elke EPS-kast ‘Segeberger’ genoemd, maar originelen zijn afgeleid van Duitse normramen en vaak aangepast door imkers.

5. Top Bar Hive

Voordelen: Natuurlijk ontwerp; horizontale toplatten zonder frames; minder invasief bij oogsten.
Nadelen: Lager rendement dan moderne kasten; minder bekend in NL, minder geschikt voor commerciële honingproductie.

Waar plaats je een bijenkast?

In de tuin: Meest gebruikelijk; ideaal met ochtendzon, regen- en windbeschutting.
Op het dak van de schuur: Handige locatie vooral bij beperkte tuinruimte.
Aan de rand van boomgaarden of grote percelen: Voor optimale dracht van fruit en akkerbloemen.

Oriëntatie van de kast:

Idealiter op het oosten of zuidoosten, zodat bijen vanaf zonsopkomst rustig opstarten zonder directe middagzon. Dit stimuleert bezoek en vermindert snel oververhitten.
Zware wind en regen moet vermeden worden — een bijenstal, muur of heg is ideaal.

Overzichtstabel

Kasttype	Pluspunten	Minpunten
Simplexkast	Compact, isolerend, betaalbaar	Beperkte ruimte, noodzakelijk uitbreiden	Beginners, kleine volken
Spaarkast	Zelfde raammaat, flexibel, voorkeur vereniging	Kleine broedruimte, uitbreiden nodig	Vereniging De Klaverbloem, beginners, flexibel gebruik
Dadantkast	Grote broedkamer, goede wintertros, inspectiegemak	Zwaar, groot	Grote volken, Buckfast-imkers
Segeberger EPS-spaarkast	Licht, isolerend, gebruiksvriendelijk	Alleen te reinigen met Sodawater en beschadigd sneller	Beginners, oudere imkers
Top Bar Hive	Natuurlijk, zacht beheer, horizontaal ontwerp	Lager rendement, minder commercieel	Hobby, natuurlijk imkeren

Slotwoord

Bijenkasten vormen een prachtige mix van innovatie en traditie — van strokorven tot dubbelwandige kasten. Kies je kast met zorg: overweeg je volkgrootte, comfort (zowel van bij als imker), materiaal en hoe je hem wilt plaatsen. En als je in de buurt bent van De Klaverbloem, kom dan gerust eens kijken naar onze spaarkasten — het favoriete thuis van onze bijen!